Als er één grote constante was in de resultaten van de Europese verkiezingen van 7 juni laatstleden, dan wel de soms geleidelijke, soms spectaculaire maar constante afkalving van de sociaal-democratie. Totaal tegenstrijdig trouwens met wat men geneigd was te denken, namelijk dat linkse partijen het in het licht van de wereldwijde economische en financiële crisis – een crisis van de geglobaliseerde, gedereguleerde wereldeconomie – het eigenlijk goed tot zeer goed zouden moeten doen. Het tegendeel blijkt dus.
Is de plaat grijsgedraaid? Is de verwevenheid met de macht te groot geweest? Of heeft men het linkse verhaal soms te gemakkelijk ingeruild voor een libertair, kaviaar-links verhaaltje? In elk geval reageert de pers bij ons met vrij oppervlakkige beschouwingen. Zo schrijft De Morgen: “Eenduidige verklaringen voor het verlies van links zijn moeilijk te bieden. In Nederland, Groot-Brittannië en Spanje verloren de socialisten als regeringspartij, in Italië en Frankrijk evenzeer vanuit de oppositie” (10.06.2009).
Of het andere verlichte dagblad: “Op uitzonderingen na verloren de sociaaldemocraten bij de Europese crisis (…) Zelfs de economische en financiële crisis, toch het gevolg van het ongeremde kapitalisme, kon centrumlinks niet in zijn voordeel ombuigen” (09.06.2009).
Dan was de Nederlandse pers toch wel een stuk scherper in haar analyse. “De Europese verkiezingen hebben in de meeste lidstaten rauwe onvrede zichtbaar gemaakt” (NRC Handelsblad, 08.06.2009). “Politicologen en partijstrategen (in Nederland, p.l.) zoeken de oorzaak van de nederlaag in een fatale combinatie van ongunstige nationale omstandigheden en een te gecompliceerde en tweeslachtige houding over Europa”. De directeur van denktank Policy Institute zegt dan weer: “De sociaal-democraten slagen er eenvoudigweg niet in een geloofwaardige politiek te formuleren voor de uitdagingen van de 21ste eeuw”.
Sommige andere Nederlandse kranten leggen dan weer een link naar de opgang van non-conformistisch rechts en EU-kritische partijen. Zo ziet onderzoeker De Beus (NRC, 09.06.2009) 2 oorzaken voor de opgang: “Ten eerste heeft alles wat te maken heeft met globalisering in hun kaart gespeeld: een reactie op immigratie, overname door buitenlandse bedrijven en algemene onzekerheid over de vraag of je standaard van vrijheid en welvaart wel kan blijven bestaan”. Ten tweede is er het politieke systeem. Het idee van regenten en een politieke klasse die de band met de kiezers is kwijtgeraakt. Méér luisteren naar wat de mensen willen? Ja, daar komt de analyse van heel wat politicologen blijkbaar op neer. Links zal het niet graag horen….
