POLITIEKE COLUMN:

Wegens beëindiging van mijn politiek mandaat wordt deze blog niet langer bijgewerkt.
Oudere bijdragen blijven online staan.





maandag 26 september 2011

Gaat België de weg op van Tsjecho-Slowakije?

In een opmerkelijk stuk, gepubliceerd door de Leuvense denktank Vives (vives@econ.kuleuven.be) , gaat professor emeritus Faucompret in op een aantal zeer opmerkelijke gelijkenissen tussen België en Tsjecho-Slowakije en de (groeiende) splitsing in de twee artificiële staten. Reeds in 1968 werd bijvoorbeeld tegemoet gekomen aan de eisen van de Slowaken inzake zelfbestuur: Tsjecho-Slowakije werd een federale staat – terwijl dat in België nog zou duren tot in 1993.
Zowel in de Tsjecho-Slowaakse federale staat als in België behield het federaal gezag belangrijke bevoegdheden: buitenlandse zaken, landsverdediging, justitie, financiën, sociale zekerheid, binnenlandse zaken. Elke belangrijke beslissing moest er tot stand komen via consensus, wat de minderheid een grote macht geeft. Elke deelstaat kon er (en kan er…) de beslissingen van de andere blokkeren. De bescherming van de minderheid is ook in België bijzonder sterk: “dubbele meerderheid voor goedkeuring van sommige wetten, paritaire samenstelling van de ministerraad, alarmbelprocedure, procedure van grondwetsherziening”.
Ook in Tsjecho-Slowakije groeide onenigheid over een aantal economische uitdagingen en vooral hoe daarop moest worden gereageerd. De minderheid – de Slowaken – blokkeerden de economische hervormingen die de Tsjechen nodig vonden. Uiteindelijk leidde de discussie ertoe dat de Slowaken steeds meer van oordeel waren dat het de deelstaten moesten zijn die moesten uitmaken wat ze nog samen wilden doen (het befaamde artikel 35 van ‘onze’ grondwet).
Ook in het Tsjecho-Slowaaks scenario heeft men historische verkiezingen gekend: die van 5-6 juni 1192, datum waarop de drie partijen in Slowakije die voor onafhankelijkheid stonden, 107 van de 150 zetels in het Slowaaks parlement behaalden. Een federale regering samenstellen bleek een onmogelijke opgave. Er kwam een federale noodregering, en ondertussen moesten de deelparlementen onderhandelen over een grondige staatshervorming. Op 3 september keurt het Slowaakse parlement een eigen grondwet goed, en hoeft het niet langer voor Tsjechië. In de herfst van 1992 starten Meciar en Klaus de onderhandelingen over het opsplitsen van het land. Het kan inderdaad snel gaan, zegt professor Faucompret.
Ook de conclusie van de professor wordt best eens door de federalisten in het Vlaamse kamp goed gelezen: “Alexis de Toqueville schreef dat de zeden van het volk belangrijker zijn dan zijn instellingen. Elke politieke constructie stuikt in elkaar als ze geen morele basis heeft. Zonder morele consensus tussen politieke elites kunnen de best geconcipieerde instellingen niet werken. De meerderheid moet rekening houden met de belangen van de minderheid, maar de minderheid mag de beslissingen van de meerderheid niet onmogelijk maken. Een staat kan niet blijven bestaan als de perceptie van gerechtigheid bij zijn burgers niet bestaat. Die consensus bestond niet langer in Tsjecho-Slowakije en die bestaat anno 2011 ook niet meer in België”.
Voor de Vlamingen dringt zich een keuze op – een keuze die ook N-VA moet maken – het is of het federale België hervormen of de onafhankelijkheid voorbereiden.

Geen opmerkingen: