In een van de vorige Nieuwsbrieven hadden we het al eens over de Baltische staten en over hun strijd voor onafhankelijkheid. Gedurende jaren waren Estland, Letland en Litouwen ook zowat de meest vooruitgeschoven posten van het zegevierende economische en politieke neoliberalisme. Economische groei werd er steevast uitgedrukt met twee cijfers voor de komma, en er leek helemaal niets verkeerd te kunnen gaan. Men dacht er op basis van een solide financiële basis – in Estland is het zelfs wettelijk verboden om staatsschulden te maken – even aan om over te schakelen op de euro, maar de inflatie stak hier een stokje voor, een ferme stok eigenlijk.
Nog even voor de volledigheid van het verhaal meegeven dat de drie Baltische staten sinds hun onafhankelijkheid flat taxes hebben ingevoerd: Estland: 23%, Letland 25% en Litouwen 33%. Estland wou Portugal economisch voorbijsteken tegen het jaar 2020.
Ondertussen werden er ernstige marktwaarschuwingen genoteerd. Opgehitst door investeringskapitaal dat massaal binnenstroomde – alle Baltische staten waren fiscaal aantrekkelijk – begon zich net als in Amerika, Groot-Brittannië of Spanje een enorme immobiliënblaas te ontwikkelen. Tegelijkertijd steeg de inflatie tot 12% in Litouwen en 8% in Letland en Estland. In het voorjaar werden de lonen enorm verhoogd, in sommige gevallen met 30%. De arbeidsmarkt kent er een enorme krapte: sinds 2004 alleen al verlieten 100.000 Letten hun land om in Groot-Brittannië en Noorwegen te gaan werken.
De Baltische volkeren, die het onder de Sovjetbezetting niet gemakkelijk hebben gehad, lieten zich van hun meest hebzuchtige kant zien, en wilden blijkbaar hun wens naar meer consumptie onmiddellijk vervuld zien. Ze vergaten de wijze woorden van de in 2006 gestorven Estse president Lennart Meri: “We worden niet snel rijk. Snel kan men alleen arm worden”.
Banken – het beeld is overal hetzelfde – slaan het publiek met agressieve publiciteit om de oren en spoorden iedereen aan om toch maar vooral consumentenkrediet bij de banken te onderschrijven. Dit leidde in de eerste plaats tot een zeer hoge schuldgraad bij de bevolking. En nu plots blijkt dat heel wat Baltische landen (Schwedbank, SEB & co, en andere) last hebben van zogenaamde labiele schuldenaars. Gevolg van al het voorgaande: een importboom en belangrijke deficits in alle Baltische landen: zo kent Letland momenteel een schuldenlast van 130% van het bnp. De immobiliënprijzen zijn met 20% gestegen en de economieën van de drie staatjes zullen op het einde van dit jaar beduidend krimpen, voorspellen economische experts. Een recessie zit er wellicht aan te komen en de Baltische volkeren zullen het dus een tijdje veel kalmer aan moeten doen. Net als in de rest van Europa slaat de financiële crisis dus in alle hevigheid toe. De grenzen van het neoliberalisme zijn inderdaad bereikt. En het leugen van de zichzelf regulerende markt ook.
