Geraakt Afrika ooit uit de chaos?

Heeft u ook soms die politiek niet-correcte gedachte dat tientallen jaren ontwikkelingssamenwerking in Afrika boter aan de galg zijn geweest? Zeker als je de beelden bekijkt van de onvoorstelbare chaos in dit land, politiek, cultureel, infrastructureel, militair, economisch, en ga zo maar door. De Franse filosoof Alain de Benoist stelde de bekende Afrikanist Bernard Lugan in zijn tijdschrift Krisis (*) dezelfde vraag: hoe komt het dat Afrika er maar niet in slaagt politiek en economisch boven water te komen. Heeft het begrip “natie-staat”, dat zovele Europese staten heeft gemodelleerd en dat met het kolonialisme naar Afrika is gekomen, dan geen enkele zin in het zwarte continent.
Benard Lugan somt de politieke problemen van Afrika als volgt op:
1. Het invoeren en het opleggen van Westerse politieke instellingen heeft een chaos doen ontstaan. De reden is dat gezag in Afrika niet wordt verdeeld, maar ze is er zonder dat er op voorhand is nagedacht over een systeem van tegenmacht, zoals het toekennen van rechten aan minderheidsvolkeren, die dus tot in de eeuwen der eeuwigheid van de macht worden weggehouden.
2. De idee van natie is niet dezelfde in Afrika als in Europa, want in het Europese geval berust de sociale orde op individuen en in het andere, het Afrikaanse geval, berust ze op groepen. Maar het principe van one man, one vote verbiedt elke verwijzing naar etnie, nochtans wel de Afrikaanse werkelijkheid.
3. De staten zijn juridische, maar inhoudelijk lege schelpen, die op geen enkele manier overeenkomen met de “warme vaderlanden”, die de veruiterlijking zijn van de echte menselijke verworteling.
De uitdaging voor Afrika is dubbel: 1. Op de een of de andere manier zal men de volkeren, die de motor zijn van de Afrikaanse geschiedenis, toch weer hun dynamisme moeten geven, zonder dat men moet vervallen in een vorm van Afrikaans “indianisme” – die Amerikaanse strekking die Zuid-Amerika terug wilde plaatsen in de toestand van voor de Spaanse komst. 2. Verder zal er moeten worden gezocht naar een institutioneel middel dat het etnisch samenleven zal toelaten, zonder dat dit automatisch moet leiden tot de overheersing van het ene, kleinere volk door het andere, demografisch grotere volk.
Ook hier lijkt de geschiedenis in de richting te gaan van etnisch zo homogeen mogelijke volksstaten, gewoon omdat de manier om het land te regeren en te laten ontwikkelen de beste kansen heeft in staten waar de bevolking min of meer dezelfde grondwaarden en dergelijke verdedigt.
Volgens Bernard Lugan staat het continent Afrika voor enkele zeer beslissende decennia.
(*) Krisis, nummer 35, mei 2011, thema Le Chaos. 165 pagina’s, 23 euro. Adres: 5 Rue Carrière-Mainguet, F-75011 Parijs (Frankrijk).